Ananas właściwy                

 

 

Jest jedno lub wieloletnią byliną  dorastającą do 1,5 m wysokości. Jej uprawę ograniczają kolczaste i twarde liście skupione w rozetkę. Wśród najchętniej uprawianych odmian ananasa  znajdują się te, których liście są gładsze np. "Smooth Cayenne". 

 

 Ze środka rozety liści ananasa wyrasta pęd zakończony kwiatostanem. Kwiatostan jest złożony z nawet około 200 kwiatów koloru fioletowego. Kwiaty wymagają zapylenia krzyżowego przez owady, a nie jest to proste ze względu na wąski otwór prowadzący do wnętrza kwiatu. Dlatego do zapylenia często nie dochodzi i powstają beznasienne owoce - tylko takie są spotykane w handlu. Powstałe owoce typu jagody w czasie dojrzewania zrastają się ze sobą, z osią kwiatostanu i przysadkami kwiatowymi w jedną mięsistą całość i tworzą wielki owalny owocostan  czyli owoc złożony zwany ananasem ważący około 1 kg (a czasem nawet do 10 kg). 

 

Ananas pochodzi z tropikalnej części Ameryki Południowej, obecnie jest uprawiany  w Chinach, Tajlandii, USA, Meksyku, na Filipinach, w Afryce Południowej.  Do Europy dostał się przywieziony z Gwadelupy przez Kolumba. W połowie XVI wieku konserwowano ananasy w cukrze i przesyłano do krajów Starego Świata jako bardzo cenne, egzotyczne delikatesy. W Polsce szklarniowe uprawy ananasów zapoczątkował Stanisław Poniatowski w XVIII wieku zakładając w Warszawie ogrody Frascati. 

 

 

Zewnętrzną twardą warstwę owocostanu stanowią drobne liście wyrastające pod każdym kwiatem oraz działki ich kielichów. "Koronę" liści na szczycie owocu, odrosty na pędzie pod owocem oraz pomiędzy liśćmi można wykorzystywać do rozmnażania roślin. Kwitnienie i powstawanie owoców można spowodować opryskując rośliny roztworem odpowiedniego hormonu roślinnego. Dzięki temu planuje się zbiór owoców na określony dzień roku. Uważa się, że przy uprawie ananasów powodzenie polega na przykrywaniu gleby cienką warstwą skórek z bananów.  

 

Ananasy spożywa się na surowo, w postaci soku, czy konserwowane w puszkach. Sok również poddaje się fermentacji otrzymując ocet albo alkohol, a po jego destylacji uzyskuje się spirytus. Resztki przetwarza się na paszę. Na Filipinach z liści ananasa uzyskuje się włókna. W tym pracochłonnym procesie otrzymuje się przędzę do produkcji koronek i przewiewnych tkanin doskonałych na upały. 

 

 

Miąższ ananasów zawiera około 10 - 15% cukrów (połowę stanowi sacharoza, resztę - glukoza i fruktoza). Po wysuszeniu ilość cukru wynosi 70%. W świeżym ananasie znajduje się 12 - 40  mg/ 100 g witaminy C, w suszonym występują tylko jej śladowe ilości. Owoc zawiera także witaminę A, B, PP wapń, żelazo oraz bromelinę - enzym rozkładający białko (ułatwia trawienie pokarmu), posiadający działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe (używany w kosmetyce w kremach przeciwko cellulitis). Ze względu na obecność tego enzymu ananas dodany do galaretki uniemożliwi jej zestalenie się. Intensywny zapach ananasa pochodzi od estru metylowego kwasu masłowego.

 

Świeże owoce i nie konserwowany sok ananasowy posiadają znaczenie lecznicze przy niestrawnościach i słabym wydzielaniu soków trawiennych. Korzystnie też działają na nerki, naczynia wieńcowe i serce. Pomocne także może być spożywanie ananasa przez osoby ze schorzeniami wątroby.

 

 

Działanie przeciwzapalne i likwidujące obrzęki powoduje, że można ananasa przykładać na miejsca stłuczone, opuchnięte, na ropiejące krosty, wypryski skórne.

 

 

Niedojrzałe owoce i sok z liści (posiadający działanie przecirobacze) są zakazane dla kobiet ciężarnych, bowiem mogą spowodować poronienie.